Piotr Jaroszewicz

Piotr Jaroszewicz (ur. 8 października 1909 w Nieświeżu, zm. 1 września 1992 w Warszawie) – polski polityk komunistyczny, generał dywizji Wojska Polskiego, premier PRL w latach 1970–1980, członek Komisji Wojskowej Biura Politycznego KC PZPR, nadzorującej ludowe Wojsko Polskie od maja 1949.

Kariera wojskowa

Syn księdza. W latach trzydziestych nauczyciel i kierownik szkoły powszechnej w Michałówce, Pilawie i w Borowiu w powiecie garwolińskim.

Po wybuchu II wojny światowej znalazł się w sowieckiej strefie okupacyjnej. W 1940 został deportowany w okolice Archangielska, a następnie Stalingradu i do Kazachstanu. Tam zatrudniony został w "lesopunkcie" Kuziel, w rejonie Jaszkino.

28 sierpnia 1943 przyjęty został do 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, przydzielony do 4 Pułku Piechoty i wyznaczony na stanowisko pisarza-magazyniera. Następnie jako "oficer bez stopnia" został zastępcą dowódcy 7 kompanii 4 pp. W okresie od 20 września do 15 listopada 1943 był słuchaczem kursu oficerskiego 2 Dywizji Piechoty i kursu oficerów polityczno-wychowawczych 1 Korpusu PSZ w ZSRR. Po ukończeniu kursów powrócił do 4 pp, w którym objął stanowisko zastępcy dowódcy III batalionu do spraw polityczno-wychowawczych. W tym momencie rozpoczęła się jego błyskotliwa kariera wojskowa. 1 grudnia 1943 przeniesiony został do Wydziału Polityczno-Wychowawczego 2 DP na stanowisko instruktora propagandy wśród ludności cywilnej i wojsk nieprzyjaciela. 15 kwietnia 1944 został zastępcą szefa tego wydziału, 21 lipca szefem wydziału, a 19 sierpnia wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 2 DP ds polityczno-wychowawczych.

13 września 1944 powołany został na stanowisko szefa Zarządu Polityczno-Wychowawczego 1 Armii WP. 16 października tego roku powierzono mu pełnienie obowiązków zastępcy dowódcy 1 Armii WP do spraw polityczno-wychowawczych. 25 listopada 1944 został zatwierdzony na tym stanowisku. 14 czerwca 1945 został zastępcą szefa Głównego Zarządu Politycznego WP. W okresie od sierpnia do października 1945 pełnił obowiązki szefa tej instytucji.

29 października 1945 powołany został na stanowisko głównego kwatermistrza WP – III wiceministra obrony narodowej. 14 grudnia 1945 awansował na generała brygady. W latach 1950–1952 był zastępcą przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego do spraw planowania wojskowego. 11 listopada 1950 mianowany generałem dywizji. Następnie wyznaczony został do prac poza wojskiem. Z dniem 6 czerwca 1960 przeniesiony został do rezerwy.

28 sierpnia 1943 z chwilą przyjęcia do 1 Korpusu PSZ w ZSRR otrzymał stopień szeregowca. 1 lutego 1944 awansował na chorążego, a 1 maja tego roku na porucznika z pominięciem stopnia podporucznika. 17 czerwca 1944 dowódca 1 Armii WP ustalił okresy wysługi w stopniach oficerskich. Zgodnie z rozkazem dowódcy armii minimalny okres wysługi dla oficerów liniowych, pełniących służbę w oddziałach walczących, do sztabu korpusu włącznie wynosił: porucznika i kapitana – 3 miesiące, a dla oficerów liniowych, pełniących służbę w oddziałach walczących, do sztabu armii i frontu włącznie wynosił: majora 8 miesięcy i podpułkownika – 10 miesięcy.

Piotr Jaroszewicz awans na kapitana otrzymał 27 lipca, a więc po przesłużeniu prawie trzech miesięcy w stopniu porucznika. We wrześniu 1944 przeniesiony został z Dowództwa 2 DP do Dowództwa 1 Armii WP. Majorem został w dniu 1 października 1944, dwa miesiące i trzy dni od ostatniego awansu. 3 listopada 1944 mianowany został do stopnia podpułkownika. 2 grudnia 1944 Naczelny Dowódca WP ustalił nowe zasady nadawania stopni oficerskich. Zgodnie z tymi zasadami okres wysługi w stopniu dla podpułkownika korpusu polityczno-wychowawczego pełniącego służbę w sztabie armii wynosił 18 miesięcy i mógł zostać skrócony do połowy. Piotr Jaroszewicz awans na pułkownika otrzymał 18 kwietnia 1945, a więc po przesłużeniu w stopniu podpułkownika niespełna sześciu miesięcy. Generałem został w wieku 36 lat (po przesłużeniu w wojsku jedynie 28 miesięcy).

Działalność polityczna w PRL

Od 1944 był członkiem PPR. Poseł na Sejm w latach 1947–1985 (na Sejm Ustawodawczy oraz I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji). Od 1956 stały przedstawiciel PRL w RWPG oraz członek Komitetu Wykonawczego RWPG. W latach 1952–1970 wicepremier, w okresie 1954–1956 minister górnictwa. Od 1957 wiceprzewodniczący Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów oraz przewodniczący Komitetu Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. W latach 60. poseł regionu krośnieńskiego. Członek Komitetu Centralnego PZPR (1948–1980). W latach 1964–1980 członek Biura Politycznego KC PZPR.

Prezes Rady Ministrów (1970–1980)

Premier od grudnia 1970 do lutego 1980 roku. W 1971 roku Rada Ministrów pod jego przewodnictwem podjęła uchwałę o anulowaniu decyzji Tymczasowego Rządu jedności Narodowej z września 1946 o pozbawieniu obywatelstwa m.in. generałów Andersa, Kopańskiego, Chruściela i Maczka a także Stanisława Mikołajczyka. Uchwała nie została jednak opublikowana.

Od 1972 prezes Rady Naczelnej ZBoWiD (odwołany w 1980). W latach 1971–1981 członek Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.

Odznaczony m.in. Orderem Budowniczych Polski Ludowej. 8 października 1979, w Belwederze, został odznaczony przez I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka Krzyżem Grunwaldu I klasy „w uznaniu jego wybitnych zasług w tworzeniu i rozwoju Wojska Polskiego oraz wkładu w budowę siły gospodarczej Polski i umocnienie jedności narodu, za ofiarną służbę ojczyźnie i w związku z 70 rocznicą urodzin”.

Współautor tzw. manewru gospodarczego z 1976 polegającego na podwyżce cen żywności połączonej z wprowadzeniem rekompensat, co doprowadziło do protestu robotników w Ursusie i Radomiu.

W lutym 1980 został usunięty na VIII Zjeździe PZPR przez Edwarda Gierka z funkcji premiera oraz z Biura Politycznego KC PZPR. W 1981 usunięty z PZPR. W stanie wojennym internowany jako członek ekipy Edwarda Gierka.

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1945)
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1979)
• Order Budowniczych Polski Ludowej (1969)
• Order Sztandaru Pracy I klasy (dwukrotnie)
• Order Krzyża Grunwaldu II klasy (8 października 1979)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Medal Za udział w walkach o Berlin (1966)
• Złoty Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• Odznaka Grunwaldzka
• Order Przyjaźni Narodów (ZSRR)
• Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
• Medal 20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (1972, ZSRR)
• Medal 30-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (1975, ZSRR)

Życie prywatne

Jaroszewicz był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Oksana (1914–1952), z którą miał syna Andrzeja (ur. 1946, kierowcę rajdowego). Drugą żoną była Alicja Solska, z którą miał syna Jana.

Okoliczności śmierci

Został zamordowany razem z żoną Alicją Solską w niewyjaśnionych okolicznościach, w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1992, w swoim domu w Aninie przy ul. Zorzy 19, w domu, gdzie po wojnie mieszkał Julian Tuwim. Sprawców ani motywu nie wykryto, proces domniemanych zabójców zakończył się uniewinnieniem. Część materiału dowodowego w śledztwie została wykradziona z akt policyjnych, co stwierdzono w 2005.

W 2007 Biuro Wywiadu Kryminalnego Komendy Głównej Policji postawiło tezę, że zabójstwo Jaroszewiczów miało związek z archiwum hitlerowskim, którego część Jaroszewicz zatrzymał w Radomierzycach w 1945 jako pułkownik LWP, gdzie dotarł wraz z Tadeuszem Steciem i generałem Jerzym Fonkowiczem. Według analityków policji dokumenty, które trafiły później do prywatnego archiwum Jaroszewicza, zawierały informacje kompromitujące polityków z różnych krajów.