Andrievs Niedra
Andrievs Niedra
- Data urodzenia:
- 08.02.1871
- Data śmierci:
- 25.09.1942
- Data pogrzebu :
- 01.10.1942
- Inne nazwiska/pseudonimy:
- Andrievs Niedra, Андриевс Ниедра, tumsonis
- Kategorie:
- ksiądz/pastor, pisarz, polityk, publicysta, więzień polityczny, wydawca
- Narodowość:
- łotewska
- Cmentarz:
- Ryga, Cmentarz Leśny
Andrievs Niedra (ur. 8 lutego 1871 w Tirzā w Inflantach, zm. 25 września 1942 w Rydze), łotewski duchowny luterański, prozaik, poeta i dziennikarz, premier rządu Łotwy od kwietnia do czerwca 1919 roku.
Po ukończeniu gimnazjum ryskiego studiował teologię luterańską na uniwersytecie w Dorpacie. W młodości podejmował próby poetyckie, pracował też jako dziennikarz i redaktor naczelny (m.in. pisma "Austrums" w latach 1903-06).
W 1905 roku opowiedział się po stronie konserwatywnych sił społecznych obawiając się rewolucji - potępiał działania łotewskiej i rosyjskiej socjaldemokracji.
W 1906 roku objął parafię w Matisi, od 1908 do 1918 roku sprawował nadzór nad okręgiem parafialnym Kalsnava-Vietava.
Od stycznia 1919 roku przebywał w Lipawie, w obawie przed bolszewizacją Łotwy popierał działalność władz niemieckich na terenie Kurlandii i Inflant. Od kwietnia do czerwca 1919 roku kierował proniemieckim rządem Łotwy, konkurencyjnym wobec gabinetu Karlisa Ulmanisa.
Na jesieni 1919 roku podjął współpracę z Zachodnią Armią Ochotniczą księcia gen. Pawła R. Bermondta-Awałowa. Po zakończeniu działań wojennych nie powrócił na Łotwę, objął parafię luterańską w Wilnie (do 1924 roku).
W 1924 roku wrócił do kraju, po czym natychmiast został aresztowany oskarżony o zdradę stanu i skazany na trzy lata więzienia. Pozwolono mu wyjechać z Łotwy, osiadł w Prusach Wschodnich gdzie sprawował posługę pastoralną.
W kwietniu 1942 roku powrócił do Rygi, gdzie próbował zbudować proniemiecki ruch polityczny wśród Łotyszów, jednak śmierć przeszkodziła w jego zamiarach.
Publikacje
- 1899 - Līduma dūmos (W dymach karczowiska, powieść)
- 1924 - Dzīvais mironis (Żywy trup)
- 1928 - Mana bērnība un puikasgadi (Moje dzieciństwo i lata chłopięce)
- 1998 - Tautas nodevēja atmiņas (Wspomnienia zdrajcy narodu, wyd. pośmiertnie)
***
***
Źródło informacji: wikipedia.org, Rīgas dome, biographien.lv
| Nazwa miejsca | Aktywne od: | Aktywne do: | Zdjęcia | Język | |
|---|---|---|---|---|---|
 | Universitas Tartuensis, Tartu Universitāte | 00.00.1632 | lv | ||
| Universitas Tartuensis, Tartu Universitāte | 00.00.1632 | lv |
| Imię | Rodzaj relacji | Opis | ||
|---|---|---|---|---|
| 1 | Kārlis Niedra | ojciec | ||
| 2 | Kārlis Niedra | syn | ||
| 3 | Andrievs Niedra | syn | ||
| 4 | Emilija Niedra | żona | ||
| 5 | Austrums Niedra | wnuk | ||
| 6 | Andreivs Niedra | wnuk | ||
| 7 |  | Elza Ķezbere | daleki krewny | |
| 8 |  | Rūdolfs Blaumanis | przyjaciel | |
| 9 |  | Janis Misinis | przyjaciel | |
| 10 | Voldemārs Grīnbergs | przyjaciel | ||
| 11 |  | Alfred Fletcher | znajomy | |
| 12 |  | Andrejs Krastkalns | podwładny | |
| 13 |  | Teodors Vankins | podwładny | |
| 14 |  | Kārlis Ulmanis | członkowie tej samej partii | |
| 15 |  | Nikolajs Kropotkins | wyznawca tej samej idei | |
| 16 |  | Hanss Joahims Pauls Ādolfs fon Manteifels Scēge | wyznawca tej samej idei | |
| 17 |  | Sergejs Staprāns | oponent | |
| 18 |  | Anatol von Lieven | żołnierz | |
| 19 |  | Rüdiger von der Goltz | towarzysz |
05.01.1822 | Iznāk latviešu laikraksta "Latviešu Avīzes" pirmais numurs
Laikraksts pastāv līdz 1915. gadam, kad Kurzemē Krievijas okupāciju nomaina iebrukusī Vācijas armija
01.01.1885 | Maskavā sāk iznākt "Zinības un rakstniecības mēnešraksts "Austrums""
Akadēmiskās vienības “Austrums” aizsākumi meklējami 19. gs. 60. gados - “pirmās latviešu tautiskās atmodas” laikmetā. Maskavā un Pēterburgā, arī Tērbatā (Tartu) un Rīgā 19. gs. vidū jau darbojās dažādu Krievijas apgabalu studentu vienības un radās arī nacionālie studentu pulciņi. Maskavā ar laiku izauga arī latviešu studentu pulciņš, kas nebija oficiāla organizācija un kura sākums ir cieši saistīts ar jaunlatviešu ideologa Krišjāņa Valdemāra vārdu, kurš 1867. g. ieradās Maskavā. Tieši jaunlatviešu studentu pulciņa darbībā meklējami “Austruma” gara un centienu sākumi, kur dzima un veidojās latviešu atmodas laikmeta ideoloģija. Laikā līdz 80. gadiem Maskavā ieradās arī Kr. Barons, Fr. Treilands-Brīvzemnieks, Kr. Kalniņš, J. Krīgers-Krodznieks, A. Bandrēvičs, J. Velme un citi. 1885. g. Maskavā sāka iznākt žurnāls “Austrums” J. Velmes vadībā. Minētās personas aktīvi darbojās un kļuva par latviešu inteliģences kodolu Maskavā.
13.01.1905 | 1905. gads 13. janvāra demonstrācija
Nemieri jeb 1905. gada revolūcija Latvijā 1905. gadā sākās ar 13. janvāra (piekārtots pie datuma, ignorējot stilu, 26.1.1905 pēc jaunā) manifestāciju Rīgā, kuru, kā reakciju uz demonstrantu apšaušanu Sanktpēterburgā 9. janvārī, organizēja LSDP.
16.02.1906 | Valtaiķu traģēdija - cariskās Krievijas pārvaldes soda ekspedīcija nošauj 32 Jūrkalnes latviešu zemniekus un zvejniekus
15.01.1919 | Latvia's war against Communist Russia for independence. Count Lieven's unit is established in Liepāja
16.04.1919 | Aprīļa pučs. Tiek gāzta Ulmaņa Pagaidu valdība
Tiek arestēti vairāki K. Ulmaņa valdības ministri. Daļa valdības ar K. Ulmani patveras uz angļu kuģa "Saratov". Tiek izveidota vācu- krievu muižnieku atbalstīta Brimmera-Borkovska valdībā (27.04.1919.-09.05.1919)
26.04.1919 | Latvijā izveidojas trīsvaldība: A. Niedra Liepājā izveido vāciešiem lojālu valdību paralēli K. Ulmaņa Pagaidu valdībai un P. Stučkas Krievijas lielinieku valdībai
10.05.1919 | Tiek izveidota Andrieva Niedras valdība
10.05.1919. — 26.07.1919.
19.06.1919 | Cēsu kaujas
1919. gada 19.—23. jūnijā notika Cēsu kaujas- tās bija vienas no izšķirošajām kaujām Latvijas un Igaunijas brīvības cīņās
03.07.1919 | Strazdumuižas pamiers
14.07.1919 | Latvijas Pagaidu valdība. K. Ulmaņa 2. Pagaidu Ministru kabinets
Pēc A. Niedras vadīto krievu- vācu spēku sakāves pie Cēsīm 27. jūnijā varu atkal pārņēma K.Ulmaņa vadītais Ministru kabinets, kurš šo laiku bija pavadījis Lielbritānijas un Francijas kara eskadras apsargāts uz tvaikoņa "Saratov" Liepājas reidā. K. Ulmanis ar kuģi ierodas Rīgā un tiek apstiprināts Pagaidu valdības jaunais sastāvs, kurš pastāv 14.07.1919. — 08.12.1919.
06.10.1919 | Bermontiāde: Krievijas Baltijas provinču padomes izveide
11.11.1919 | Łotewska wojna o niepodległość: wojska łotewsko-estońskie pokonały pod Rygą białą Zachodnią Armię Ochotniczą gen. Pawła Bermondta-Awałowa
W wyniku I wojny światowej od 1915 Kurlandia i Semigalia, a od początku 1918 całość terytorium Łotwy znalazły się pod okupacją niemiecką. Po klęsce Niemiec w I wojnie światowej Łotwa proklamowała niepodległość 18 listopada 1918 w Rydze. Premierem nowego państwa został Karlis Ulmanis. Na początku stycznia 1919 wojska Rosji Radzieckiej wkroczyły na terytorium Łotwy i zdobyły Rygę, w której ustanowiono władzę rad narodowych. Wojska niemiecko-łotewskie, za przyzwoleniem aliantów, zmusiły wojska Rosji Radzieckiej do odwrotu w marcu 1919. Choć traktat wersalski zobowiązał Niemców do opuszczenia kraju, podjęli oni próbę zajęcia Łotwy, zostali jednak wyparci pod koniec listopada 1919.