Powiedz o tym miejscu
pl

Michaił Tuchaczewskij

Dodaj nowe zdjęcie!
Data urodzenia:
16.02.1893
Data śmierci:
12.06.1937
Inne nazwiska/pseudonimy:
Mihail Tuhachevskij, Михаил Николаевич Тухачевский, Nikolaevich, Михаил Тухачевский, Николаевич
Kategorie:
działacz komunistyczny i państwowy, generał, marksista, marszałek, minister, ofiara represji sowieckiego reżimu, szlachcic, uczestnik I wojny światowej, żołnierz
Narodowość:
 rosyjska, polska
Cmentarz:
Moskwa, Cmentarz Doński

    Michaił Nikołajewicz Tuchaczewski, ros. Михаил Николаевич Тухачевский (ur. 16 lutego 1893 w majątku Aleksandrowskoje k. Smoleńska, zm. 11 czerwca 1937 w Moskwie) – rosyjski i radziecki oficer, dowódca dużych związków operacyjnych Armii Czerwonej w wojnie domowej w Rosji i wojnie polsko-bolszewickiej. Teoretyk wojskowości, Marszałek Związku Radzieckiego (1935).

    Jego tajny proces i egzekucja w ramach wielkiego terroru w ZSRR dały początek masowej krwawej czystki oficerów Armii Czerwonej lat 1937–1939. Propaganda doby Nikity Chruszczowa nadała mu przydomek sowieckiego Bonapartego.

    Dzieciństwo i młodość

    Pochodził z rosyjskiej rodziny szlacheckiej (ziemiańskiej) z guberni smoleńskiej. W wieku 7 lat chciał iść do korpusu kadetów, jednak rodziców nie było na to stać, więc uczył się w domu. W 1904 rozpoczął naukę w 1 Gimnazjum w Penzie. W 1909 rodzice przeprowadzili się do Moskwy, Tuchaczewski uczęszczał do 10 Gimnazjum Moskiewskiego. W sierpniu 1911 zdał egzaminy i został przyjęty do ostatniej klasy 1 Moskiewskiego Korpusu Kadetów w Lefortowie.

    1 czerwca 1912 zakończył Korpus Kadetów z I lokatą i prawem wyboru szkoły wojskowej. Wybrał Aleksandrowską Szkołę Oficerską w Moskwie, którą ukończył 12 lipca 1914 i został awansowany do stopnia podporucznika gwardii z prawem wyboru służby w pułku gwardii cesarskiej. Wybrał Siemionowski Pułk Gwardii Cesarskiej w Petersburgu.

    I wojna światowa

    W czasie wybuchu I wojny światowej przebywał na urlopie. Dogonił pułk, który wchodził w skład 1. Korpusu Gwardii 4. Armii Frontu Południowo-Zachodniego pod Iwangorodem (obecny Dęblin) i walczył w operacji galicyjskiej. Chrzest bojowy przeszedł pod Krzeszowem w bitwie nad Sanem jako pomocnik dowódcy kompanii. Nigdy jednak nie dowodził ani plutonem, ani kompanią, co zdaniem jego krytyków utrudniało mu realną – praktyczną ocenę możliwości podległych mu żołnierzy i oddziałów. Na froncie został odznaczony 6 odznaczeniami bojowymi Imperium Rosyjskiego, m.in. Orderem św. Włodzimierza z Mieczami 4 kl. i Orderem św. Anny. Zimą 1915 pułk Tuchaczewskiego przebazowano na Front Północno-Zachodni, na północ od Warszawy, w rejon granicy rosyjsko-pruskiej. 19 lutego (4 marca) 1915 dostał się do niewoli niemieckiej pod Łomżą w czasie operacji przasnyskiej, z której po trzech nieudanych próbach w sierpniu 1917 udało mu się zbiec z obozu nad granicą holenderską. Po ucieczce przeszedł całe Niemcy i przekroczył granicę ze Szwajcarią, gdzie udał się do ambasady Rosji. Otrzymał paszport rosyjski i przez Paryż, Londyn i Skandynawię dotarł do Rosji. W niewoli niemieckiej, w specjalnym obozie jenieckim dla oficerów złapanych na próbie ucieczki, zetknął się z ówczesnym porucznikiem armii francuskiej Charles’em de Gaulle’em.

    Wojna domowa w Rosji

    16 października 1917 przybył do Piotrogrodu i zgłosił się do swojego pułku. Pułk w tym czasie walczył na Froncie Południowo-Zachodnim. W siedzibie pułku szkolono rezerwistów. Po krótkim odpoczynku 20 listopada 1917 wrócił do służby. Został wyznaczony na dowódcę 10 kompanii. Na początku 1918 pułk został rozformowany. Michaił Tuchaczewski w ramach demobilizacji został zwolniony do rezerwy. Na początku marca 1918 rozpoczął pracę jako oficer w Oddziale Wojskowym Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego Rad (rząd Rosji Radzieckiej). 19 marca Rada Komisarzy Ludowych podjęła decyzję o powołaniu do Armii Czerwonej byłych oficerów carskich. Tuchaczewski z mocy dekretu Rady został wcielony do Armii Czerwonej i 5 kwietnia 1918 wstąpił do WKP(b).

    27 maja 1918 został wyznaczony na komisarza Moskiewskiego Rejonu Obrony Zachodniej Strefy (zadania: formowanie jednostek, szkolenie i wysyłanie ich na front).

    Później dowodził 1. Armią Frontu Wschodniego (czerwiec 1918 – styczeń 1919), 8. Armią Frontu Południowego (styczeń – marzec 1919), 5. Armią Frontu Wschodniego (kwiecień – listopad 1919) – dowodząc zwycięską ofensywą przeciw armii Aleksandra Kołczaka i Korpusowi Czechosłowackiemu. Dowodził wojskami Frontu Kaukaskiego (luty – kwiecień 1920), odnosząc sukcesy w walkach z wojskami gen. Antona Denikina.

    Wojna polsko-bolszewicka

    W wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 dowodził Frontem Zachodnim. Po pierwszej nieudanej ofensywie Armii Czerwonej w maju 1920 wysoko cenił postawę żołnierza polskiego i polskich dowódców. Odniósł błyskawiczne sukcesy podczas drugiej ofensywy (lipiec – sierpień 1920) – potrafił dobrze wykorzystać błędy polskiego dowództwa, przewagę liczebną i uzbrojenia Armii Czerwonej oraz taktykę manewrową (systematyczne oskrzydlanie Wojska Polskiego przez kawalerię sowiecką na północnym skrzydle frontu). W sześć tygodni jego wojska dotarły od Auty i Berezyny pod Warszawę. Pewien ostatecznego zwycięstwa, zlekceważył możliwości ofensywne armii polskiej i poniósł klęskę w bitwie warszawskiej. Dowodził także podczas drugiej walnej bitwy wojny polsko-bolszewickiej – bitwy nad Niemnem.

    Po zawarciu pokoju z Polską w marcu 1921 dowodził wojskami pacyfikującymi powstanie w Kronsztadzie, a następnie w okresie kwiecień – maj 1921 wojskami tłumiącymi (z użyciem gazów bojowych) antybolszewickie powstania chłopskie Antonowa na Powołżu – powstanie tambowskie.

    Dwudziestolecie międzywojenne

    Po zakończeniu wojny domowej w Rosji w 1921 był krótko komendantem Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego, dowodził wojskami Zachodniego Okręgu Wojskowego z siedzibą w Smoleńsku. Od 1924 zastępca szefa, a od listopada 1925 do maja 1928 szef Sztabu Generalnego Armii Czerwonej. Brał udział w realizacji reformowania armii w latach 1924–1925. Od maja 1928 do czerwca 1931 dowodził wojskami Leningradzkiego Okręgu Wojskowego. W czerwcu 1931 został mianowany wiceprzewodniczącym Rewolucyjnej Rady Wojennej, wicekomisarzem do spraw wojskowych i morskich oraz szefem uzbrojenia armii. Uruchomił wówczas program masowej produkcji czołgów. Od 1934 zastępca ministra obrony ZSRR. W 1935 został jednym z pięciu ustanowionych wówczas po raz pierwszy Marszałków Związku Radzieckiego; mając 42 lata osiągnął najwyższy stopień w karierze wojskowej. Od 1936 I zastępca ministra obrony ZSRR i szef Zarządu Gotowości Bojowej.

    Sowiecka propaganda przedstawia go jako człowieka, który odegrał wielką rolę w przezbrojeniu Armii Czerwonej, dokonaniu zmian organizacyjnych i strukturalnych wojsk, organizacji nowych rodzajów wojsk i rodzajów sił zbrojnych: lotnictwa, wojsk zmechanizowanych, powietrznodesantowych, Marynarki Wojennej. W istocie koncepcje modernizacyjne Tuchaczewskiego były skrajnie nierealistyczne. Zarówno jako szef Sztabu Generalnego, jak i dowódca, wykazał się on nieudolnością.

    Autor ponad stu książek, podręczników i artykułów pokazujących poglądy na współczesną (w owym okresie) wojnę, które okazały znaczny wpływ na rozwój myśli wojennej i wojskowej oraz praktykę budowy sił zbrojnych. Kampanię roku 1920 w wojnie polsko-bolszewickiej opisał w pracy Pochód za Wisłę (1923) przetłumaczonej na język polski i wydanej w Polsce po raz pierwszy w rok później jako aneks do książki Józefa Piłsudskiego Rok 1920.

    Okoliczności śmierci

    W lutym 1937 samobójstwo popełnił Sergo Ordżonikidze na skutek sporów z Józefem Stalinem. Stosunki Stalina z Tuchaczewskim uległy ochłodzeniu. Propozycje Tuchaczewskiego dotyczące rozwoju sił zbrojnych, kierowane do Stalina, pozostawały bez odpowiedzi albo były odrzucane w formie kategorycznej bez uzasadnienia. Tuchaczewski czuł ze strony Stalina wrogość. W tym czasie było już przygotowywane oskarżenie dotyczące zdrady ojczyzny. Aresztowany w maju 1936 zastępca dowódcy Leningradzkiego Okręgu Wojskowego W.M. Primakow, obwiniony za rzekomy udział w działalności grupy trockistów, przesłuchiwany przez N.I. Jeżowa zeznał o działalności w Armii Czerwonej spisku na czele z Tuchaczewskim.

    Od tego czasu NKWD rozpoczęło zbieranie materiałów na Tuchaczewskiego (w archiwalnych materiałach znaleziono zapiskę sekretarza organizacji partyjnej Zachodniego Okręgu Wojskowego z 1924 o niewłaściwym stosunku do komunistów. Na dokumencie była dekretacja Michaiła Frunzego „partia wierzyła Tuchaczewskiemu, wierzy i wierzyć będzie”). Oprócz tego znaleziono zeznania dwóch byłych carskich oficerów posądzonych o zdradę, którzy w czasie zeznań przed NKWD oświadczyli, że Tuchaczewski był inspiratorem ich antysowieckiej organizacji. Na kopiach protokołów Stalin napisał „...nie wykluczone” i skierował do Ordżonikidze.

    Wyciągnięto materiały z wyjazdu i rozmów Tuchaczewskiego w lutym 1936 do Anglii na pogrzeb króla Jerzego V, a także z wizyty we Francji. Tuchaczewski był przyjmowany bardzo serdecznie w Londynie i Paryżu. W czasie pobytu w Londynie Tuchaczewski spotykał się z W.K. Putną, byłym dowódcą dywizji w wojnie polsko-bolszewickiej 1920, który był attaché wojskowym ZSRR. Putna jesienią 1936 został wezwany do Moskwy i aresztowany. Wizyta Tuchaczewskiego w Anglii i Francji zaniepokoiła ministerstwo spraw zagranicznych Niemiec i samego Adolfa Hitlera. Zbliżenie Anglii i Francji oraz ZSRR nie było na rękę Berlinowi (rok wcześniej Tuchaczewski napisał duży artykuł o agresywnych zamiarach Niemiec w Europie). Wiosną 1937 Tuchaczewski szykował się do powtórnego wyjazdu do Anglii na koronację Jerzego VI. Wyjazd miał nastąpić w maju. Został on odwołany ze względu na rzekomo szykowany zamach na Tuchaczewskiego w Warszawie. Oficjalnie nieobecność Tuchaczewskiego na koronacji usprawiedliwiono jego chorobą.

    11 maja 1937 Tuchaczewski został usunięty ze stanowiska I wiceministra obrony i wyznaczony na dowódcę Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego (co było faktyczną degradacją i operacją logistyczną NKWD w celu aresztowania marszałka). Minister obrony marsz. Kliment Woroszyłow odwołał Tuchaczewskiego ze stanowiska. W czasie pożegnania przed wyjazdem do Kujbyszewa, siedziby Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego, Stalin obiecał mu szybki powrót do Moskwy.

    Przybyłego do Kujbyszewa Tuchaczewskiego przywitał Pawieł Dybienko, ówczesny dowódca Okręgu – kilka miesięcy później jeden z sędziów Kolegium Wojskowego sądzących Tuchaczewskiego, a rok później rozstrzelany. Po objęciu stanowiska dowódcy Okręgu dowiedział się o aresztowaniu komkora (odpowiednik gen. płk.) B.M. Feldmana, szefa Głównego Zarządu Kadr Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej.

    Aresztowanie i proces

    Aresztowany 22 maja 1937, w czasie konferencji organizacji partyjnej Okręgu, pod zarzutem szpiegostwa i uczestnictwa w kontrrewolucyjnej organizacji. Rzekome dowody zdrady Tuchaczewskiego, uzyskane za pomocą wywiadu niemieckiego, zostały sfabrykowane w Berlinie z inspiracji NKWD, i na polecenie NKWD przekazane przez byłego generała armii carskiej i generała białogwardyjskiego Nikołaja Skoblina. Aresztowanie potwierdziły gazety wieczorem 26 maja. W tym samym dniu został zwolniony z szeregów Armii Czerwonej. Został przewieziony do Moskwy i umieszczony w więzieniu na Łubiance. Stalin spełnił swoją obietnicę. Torturowany, „przyznał się” do zarzucanego szpiegostwa i zdrady stanu.

    W dwa tygodnie po aresztowaniu stanął przed sądem, obwiniony o udział w „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej”, zdradzie ojczyzny i szpiegostwie na rzecz niemieckiego Sztabu Generalnego. Razem z Tuchaczewskim na ławie sądowej zasiedli Borys Feldman (b. szef Głównego Zarządu Kadr), dowódcy armii 1 rangi Hieronim Uborewicz i Jona Jakir (b. dowódcy Białoruskiego i Leningradzkiego Okręgu Wojskowego), dowódca korpusu Witalij Primakow – zastępca dowódcy Leningradzkiego OW, dowódca armii 2 rangi August Kork – komendant Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego, Robert Ejdeman – przewodniczący Centralnej Rady Związku Współdziałania Obrony i Lotniczochemicznej Obronności ZSRR i dowódca korpusu Witowt Putna – b. attaché wojskowy ZSRR w Anglii.

    Wyrok i egzekucja

    11 czerwca 1937 zapadł wyrok na tajnym posiedzeniu Kolegium Specjalnego Sądu Najwyższego ZSRR pod przewodnictwem przewodniczącego Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR – Wasilija Ulricha. W skład sądzących wchodzili: Jakow Ałksnis – zastępca ministra obrony ZSRR i dowódca sił powietrznych, marszałkowie Związku Radzieckiego Siemion Budionny i Wasilij Blücher, Borys Szaposznikow – szef Sztabu Generalnego, trzech dowódców okręgów wojskowych: Iwan Biełow (Białoruski OW), Pawieł Dybienko (Leningradzki OW), Nikołaj Kaszyrin (Północno-Kaukaski OW), dowódca 6. Kozackiego Korpusu Kawalerii – Jelisiej Goriaczow.

    W krótkiej informacji sąd powiadomił, że wszyscy obwinieni przyznali się do winy. Sąd zarzucił im zdradę Armii Czerwonej, zdradę ojczyzny, naruszenie obowiązku wojskowego i skazał wszystkich na karę śmierci przez rozstrzelanie. Następnego dnia wyrok został wykonany. Tuchaczewskiego zabił kapitan NKWD Wasilij Błochin strzałem w kark. W tym celu wywabił go z celi na korytarz okrzykiem „Towarzysz Tuchaczewski na posiedzenie Biura Politycznego!”. Kula trafiła między kręgi szyjne, powodując natychmiastową śmierć.

    Legenda bohaterstwa Tuchaczewskiego głosi, że jego ostatnie słowa brzmiały: „Nie do mnie strzelacie. Rozstrzeliwujecie Armię Czerwoną”.

     

    ***

    Źródło informacji: wikipedia.org, news.lv, memo.ru

    Nazwa miejsca Aktywne od: Aktywne do: Zdjęcia Język
    The Military Collegium of the Supreme Court of the Soviet UnionThe Military Collegium of the Supreme Court of the Soviet Unionen, lt, lv, ru

      loading...

          ImięRodzaj relacjiData urodzeniaData śmierciOpis
          1
          Nikolaj Tuhachevskijbrat00.00.188925.12.1937
          2
          Marija Tuhachevskaja-Vladimirovasiostra00.00.1907
          3
          Elizaveta Tuhachevskajasiostra00.00.1906
          4Olga Gejman-TuhachevskajaOlga Gejman-Tuhachevskajasiostra00.00.190300.00.1995
          5Nina TuhachevskajaNina Tuhachevskajażona00.00.190016.10.1941
          6TimošaTimošapartner31.11.190110.01.1971
          7Lila BrikLila Brikprzyjaciel11.11.189104.08.1978
          8August KorkAugust Korkprzyjaciel03.08.188712.06.1937
          9Jēkabs AlksnisJēkabs Alksnisprzyjaciel, kolega/koleżanka26.01.188429.07.1938
          10Vitalij PrimakovVitalij Primakovkolega/koleżanka, wyznawca tej samej idei00.00.189712.06.1937
          11Jan GamarnikJan Gamarnikkolega/koleżanka02.06.189431.05.1937
          12Sergej SircovSergej Sircovkolega/koleżanka17.07.189310.09.1937
          13Roberts EidemanisRoberts Eidemaniskolega/koleżanka09.05.189512.06.1937
          14Aleksandr EgorovAleksandr Egorovkolega/koleżanka25.10.188323.02.1939
          15Wsewołod   BałyckiWsewołod Bałyckikolega/koleżanka27.11.189227.11.1937
          16Avel EnukidzeAvel Enukidzekolega/koleżanka19.05.187730.10.1937
          17Pawieł DybienkoPawieł Dybienkokolega/koleżanka, wyznawca tej samej idei, oponent28.02.188929.07.1938
          18Исаак  ШтейнИсаак Штейнznajomy00.00.190428.10.1936
          19Marija EidemaneMarija Eidemaneznajomy
          20Roberto BartiniRoberto Bartiniznajomy14.05.189706.12.1974
          21Ivar   SmilgaIvar Smilgawyznawca tej samej idei02.12.189210.01.1937
          22Gieorgij  LangemakGieorgij Langemakwyznawca tej samej idei20.07.189811.01.1938
          23Вениамин АгасВениамин Агасoponent, gwałciciel, winny00.12.189922.02.1939
          24Tadeusz RozwadowskiTadeusz Rozwadowskioponent19.05.186618.10.1928
          25Wasilij BłochinWasilij Błochingwałciciel, winny00.12.189503.02.1955
          26Jakovs  KreizersJakovs Kreizersżołnierz04.11.190529.11.1969

          14.02.1919 | Rozpoczęła się wojna polsko-bolszewicka

          Wojna polsko-bolszewicka (wojna polsko-sowiecka, wojna polsko-rosyjska 1919-1921, wojna polsko-radziecka) – wojna pomiędzy odrodzoną Rzeczpospolitą a Rosją Radziecką, dążącą do podboju państw europejskich i przekształcenia ich w republiki radzieckie zgodnie z doktryną i deklarowanymi celami politycznymi („rewolucja z zewnątrz”) rosyjskiej partii bolszewików.

          Prześlij wspomnienia

          10.03.1920 | Wojna polsko-bolszewicka: wojska bolszewickie rozpoczęły ofensywę na zachód.

          Prześlij wspomnienia

          13.08.1920 | Wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona pod wodzą marszałka Michaiła Tuchaczewskiego uderzyła na Warszawę

          Bitwa warszawska (pot. cud nad Wisłą) – bitwa stoczona w dniach 13-25 sierpnia 1920 w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i przekreśliła plany rozprzestrzenienia rewolucji na Europę Zachodnią. Zdaniem Edgara D'Abernon była to 18. z przełomowych bitew w historii świata.

          Prześlij wspomnienia

          15.08.1920 | Wojna polsko-bolszewicka: w czasie bitwy warszawskiej polska armia powstrzymała ofensywę bolszewicką

          Bitwa Warszawska (pot. Cud nad Wisłą) – bitwa stoczona w dniach 13–25 sierpnia 1920 w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i przekreśliła plany rozprzestrzenienia rewolucji na Europę Zachodnią. Zdaniem Edgara D’Abernon była to 18. z przełomowych bitew w historii świata. Kluczową rolę odegrał manewr Wojska Polskiego oskrzydlający Armię Czerwoną przeprowadzony przez Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, wyprowadzony znad Wieprza 16 sierpnia, przy jednoczesnym związaniu głównych sił bolszewickich na przedpolach Warszawy.

          Prześlij wspomnienia

          18.03.1921 | Bolszewicy zdławili powstanie marynarzy w Kronsztadzie.

          Jednym z końcowych akcentów wojny domowej w Rosji były wydarzenia w Kronsztadzie. Przez samych marynarzy z Kronsztadu powstanie było określane jako "trzecia rewolucja", zaś przez bolszewików jako kontrrewolucja. W roku 1921 Kronsztad zajmował 1/3 powierzchni Wyspy Kotlin. Ludność składała się z załogi Floty Bałtyckiej, żołnierzy garnizonowych, kilku tysięcy robotników stoczni, oficerów, urzędników, rzemieślników i ich bliskich, w sumie ok. 50 tysięcy mieszkańców.

          Prześlij wspomnienia

          11.06.1921 | ПРИКАЗ Полномочной комиссии ВЦИК № 171, Тамбовской губернии

          Prześlij wspomnienia

          21.11.1935 | Первое присвоение звания Маршала Советского Союза

          Prześlij wspomnienia

          Dodaj słowa kluczowe