Powiedz o tym miejscu
pl

Powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Żyrzynem

Nie ma jeszcze zdjęć z wydarzenia. Dodaj zdjęcie!
Data wydarzenia:
08.08.1863

Bitwa pod Żyrzynem – zwycięska dla powstańców polskich bitwa stoczona w dniu 8 sierpnia 1863 w trakcie powstania styczniowego.

Kilka oddziałów powstańczych pod dowództwem Michała Heidenreich-Kruka na początku sierpnia 1863 roku podjęło marsz z Lubelszczyzny na północ w kierunku Podlasia, chcąc w ten sposób oderwać się od ścigających go wojsk rosyjskich i ożywić powstanie w tamtych terenach.

Przechodząc przez szosę warszawsko-lubelską, patrol powstańczy przejął depeszę, z której wynikało, że przez stację pocztową w Żyrzynie przechodził będzie konwój wojskowy wiozący 201 tys. rubli. Gen. Kruk natychmiast podjął decyzję o zorganizowaniu zasadzki. Jej plan był prosty: konwój miano atakować od czoła i po bokach, tyły miał zablokować jeden z powstańczych oddziałów.

Rankiem 8 sierpnia 1863 roku, liczący około 500 żołnierzy i 2 działa konwój pod dowództwem por. Laudańskiego został zaatakowany przez dużo liczniejszy (ale słabiej uzbrojony) oddział powstańców (ok. 3 tys., w tym 1400 strzelców). Pierwsze uderzenie wywołało ogromny chaos. Rosjanie uporządkowali szeregi i z wielką determinacją przystąpili do obrony wozów pocztowych. Po trzech godzinach walki ustąpili jednak z placu boju. Wycofać udało się tylko Laudańskiemu wraz z 87 ludźmi.

Straty Rosjan wyniosły (według raportu Kruka) 181 zabitych i 282 wziętych do niewoli (w tym 132 rannych). Polacy ponieśli wielokrotnie mniejsze straty: 10 zabitych i 50 rannych. Zmarłych chowano na polu bitwy, przy szosie. Ich masowy grób upamiętniał w tamtym miejscu drewniany krzyż. W 1888 roku, z inicjatywy władz rosyjskich w jego miejsce został ustawiony stały pomnik z napisem: "Mężczyźni, którzy zginęli dla króla i kraju, w bitwie żyrzyńskiej 1863". W niepodległej Polsce, pomnik został rozebrany. Po bitwie część rosyjskich żołnierzy przeszła na stronę powstańców, resztę puszczono wolno po złożeniu przysięgi iż nie będą więcej walczyć przeciwko Polakom.

Zdobyto ok. 400 karabinów i przejęto 140 tys. rubli (reszta przepadła). Pieniądze te Kruk przeznaczył na wzmocnienie organizacyjne oddziałów operujących w województwie lubelskim i podlaskim.

Wiadomość o sukcesie żyrzyńskim rozeszła się nie tylko po całym Królestwie Polskim, ale także po Europie. Zachodnia opinia publiczna zaczęła domagać się od swych rządów udzielenia wsparcia walczącym Polakom. Natomiast w Petersburgu zadecydowano o odwołaniu namiestnika Królestwa Polskiego Wielkiego Księcia Konstantego z Warszawy i desygnowaniu na jego miejsce feldmarszałka hr. Fiodora Berga. Zmiana ta spowodowała wzmożenie represji w stosunku do ludności polskiej i ostatecznie likwidację Królestwa Polskiego.

Bitwie oraz zdarzeniom ją poprzedzającym poświęcone jest opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza zatytułowane "Haydenreich" , napisane w maju 1963, które autor zadedykował pamięci swego ojca i stryja, Bolesława i Zygmunta Iwaszkiewiczów, uczestników powstania styczniowego 1863 r. .

Walki pod Żyrzynem zostały upamiętnione po 1990 r. na jednej z tablic na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem "ŻYRZYN 8 VIII 1863"

 

Powiązane wydarzenia

OsobaData wydarzeniaJęzyk
1Minskā, Baltkrievija, protestos pret prezidenta vēlēšanu rezultātiem- pirmais upurisMinskā, Baltkrievija, protestos pret prezidenta vēlēšanu rezultātiem- pirmais upuris10.08.2020lv
2Polijā apmēram 10,000 nacionāli noskaņotu poļu izgājuši ielās, lai atzīmētu Neatkarības dienuPolijā apmēram 10,000 nacionāli noskaņotu poļu izgājuši ielās, lai atzīmētu Neatkarības dienu11.11.2016lv
3Podpisano Memorandum BudapeszteńskiePodpisano Memorandum Budapeszteńskie05.12.1994de, en, lv, pl, ru
4Państwa Układu Warszawskiego wystosowały ultimatum wobec CzechosłowacjiPaństwa Układu Warszawskiego wystosowały ultimatum wobec Czechosłowacji16.07.1968lv, pl
5Норильское восстание Норильское восстание 26.05.1953ru
6PSRS Augstākās tiesas militārā kolēģija nolasa spriedumu studentu un skolnieku organizācijas "Savienība par Revolūcijas lietu" biedriemPSRS Augstākās tiesas militārā kolēģija nolasa spriedumu studentu un skolnieku organizācijas "Savienība par Revolūcijas lietu" biedriem13.02.1952lv, ru
7Izdots slepens LK(b)P Tukuma apriņķa komitejas biroja LĒMUMS “ Par pasākumiem cīņas pret bandītismu pastiprināšanā Tukuma  apriņķa teritorijā”Izdots slepens LK(b)P Tukuma apriņķa komitejas biroja LĒMUMS “ Par pasākumiem cīņas pret bandītismu pastiprināšanā Tukuma apriņķa teritorijā”12.12.1947lv
8Kauja Valmieras apriņķa Katvaru pagastāKauja Valmieras apriņķa Katvaru pagastā02.05.1945lv
9Zbrodnia w Hucie PieniackiejZbrodnia w Hucie Pieniackiej28.02.1944en, pl, ru
10Katlakalnā čekisti 1941.gadā latviešu patriotus aprakuši pusdzīvusKatlakalnā čekisti 1941.gadā latviešu patriotus aprakuši pusdzīvus30.07.1941lv
11Brīvības cīņas. Daugavmalas ierakumos K. Ulmani viegli ievaino kājāBrīvības cīņas. Daugavmalas ierakumos K. Ulmani viegli ievaino kājā14.10.1919lv
12Wojna polsko-bolszewicka: wojska polskie zdobyły MińskWojna polsko-bolszewicka: wojska polskie zdobyły Mińsk08.08.1919en, lv, pl
13Tiek izveidota Andrieva Niedras valdībaTiek izveidota Andrieva Niedras valdība10.05.1919lv
14Brīvības cīņas. Kauja pie Bateru mājām starp Latvijas zemessardzes Latviešu atsevišķās brigādes spēkiem un LSPR armijas 10. latviešu strēlnieku pulkuBrīvības cīņas. Kauja pie Bateru mājām starp Latvijas zemessardzes Latviešu atsevišķās brigādes spēkiem un LSPR armijas 10. latviešu strēlnieku pulku22.03.1919lv
15Latvijas brīvības cīņas. Sākās Latvijas Republikas bruņoto spēku pretuzbrukums iebrukušajai un Latviju okupējušai Krievijas Sarkanajai Armijai KurzemēLatvijas brīvības cīņas. Sākās Latvijas Republikas bruņoto spēku pretuzbrukums iebrukušajai un Latviju okupējušai Krievijas Sarkanajai Armijai Kurzemē03.03.1919lv
16Krievijas hibrīdkari. Ar Krievijas lielinieku "brālīgu atbalstu" proklamēta "Latvijas savienotā komūna" Krievijas hibrīdkari. Ar Krievijas lielinieku "brālīgu atbalstu" proklamēta "Latvijas savienotā komūna" 17.12.1918lv, ru
17Soļi Baltijas zemju neatkarības atjaunošanā no Krievijas. Atjaunota Kurzemes un Zemgales hercogisteSoļi Baltijas zemju neatkarības atjaunošanā no Krievijas. Atjaunota Kurzemes un Zemgales hercogiste08.03.1918lv
18Central Rada’s Fourth Universal, of full independence of the Ukrainian National RepublicCentral Rada’s Fourth Universal, of full independence of the Ukrainian National Republic22.01.1918en, lv
19Krievijas dekrēts "Par kārtu un civilpakāpju likvidāciju"Krievijas dekrēts "Par kārtu un civilpakāpju likvidāciju"10.11.1917lv
20Latgales kongress nolemj apvienot Krievijas Impērijas okupācijas laikā nošķirto Latgali ar pārējām latviešu teritorijāmLatgales kongress nolemj apvienot Krievijas Impērijas okupācijas laikā nošķirto Latgali ar pārējām latviešu teritorijām27.04.1917lv

Mapa

Źródła: wikipedia.org, news.lv

    Osoby

    Osoba Data ur. Data śm. Język
    1Michał HeydenreichMichał Heydenreich19.09.183109.04.1886pl, ru
    2Ignacy ŁukasiewiczIgnacy Łukasiewicz08.03.182207.01.1882de, en, fr, lt, lv, pl, ru, ua
    3Sokrates StarynkiewiczSokrates Starynkiewicz18.12.182023.08.1902en, pl, ru
    4Aleksander II  RomanowAleksander II Romanow29.04.181813.03.1881de, en, fr, lt, lv, pl, ru, ua
    Tagi