Aleksander II Romanow
- Data urodzenia:
- 29.04.1818
- Data śmierci:
- 13.03.1881
- Inne nazwiska/pseudonimy:
- Alexander II., Aleksandrs II Romanovs, Atbrīvotājs, Александр II Николаевич Романов, Освободитель, Александр II Николаевич, Alexander II, Aleksandras II, Олександр II, Alexandre II
- Kategorie:
- arystokrata, car, członek rządu, książę, ofiara aktu terroru, władca, żołnierz
- Narodowość:
- niemiecka , rosyjska
- Cmentarz:
- Grand Ducal Burial Vault
Aleksander II Nikołajewicz, ros. Александр II Николаевич (ur. 29 kwietnia 1818 w Moskwie, zm. 13 marca 1881 w Petersburgu) – cesarz Wszechrusi, król Polski i wielki książę Finlandii w latach 1855-1881, syn Mikołaja I (1825-1855) z dynastii Romanowów i Charlotty Hohenzollern (1798-1860), księżniczki pruskiej, która po przejściu na prawosławie przyjęła imię Aleksandra Fiodorowna. W 1867 odsprzedał Alaskę Stanom Zjednoczonym za 7,2 mln dolarów.
Biografia
Dzieciństwo i młodośćAleksander Mikołajewicz Romanow urodził się 29 kwietnia 1818 roku w Moskwie. W wieku sześciu lat został powierzony opiece wychowawców. Jego opiekunami i nauczycielami byli niemiecki oficer Merder odpowiedzialny za ćwiczenia wojskowe oraz rosyjski poeta i tłumacz Wasyl Żukowski (1783-1852). Żukowski wychowywał następcę tronu na dobrego chrześcijanina. Za aprobatą cara Mikołaja narzucił Aleksandrowi surowy plan obowiązków. Pobudka o szóstej rano. Do południa pięć godzin lekcji w klasie. Potem spacer. Podczas spaceru także rozmowy i zajęcia. Po spacerze obiad, a po obiedzie znów nauka do siódmej wieczorem. Po zajęciach gimnastyka lub gry, kolacja, modlitwa i sen.
W wieku 18 lat Aleksander odbył dłuższą podróż po Rosji. W ciągu 6 miesięcy odwiedził ponad 300 carskich prowincji. Był na Syberii i Uralu. W trakcie podróży zobaczył najważniejsze miasta, fabryki, folwarki, miejsca kultu i koszary. Wziął udział w wielu paradach wojskowych, balach i przyjęciach. Był pierwszym następcą rosyjskiego tronu, który na własne oczy zobaczył kraj poddany w przyszłości jego władzy. Po powrocie z podróży odpoczywał w Bad Ems. Następnie znów ruszył w podróż. Tym razem po Europie. Najpierw zatrzymał się w Prusach Fryderyka Wilhelma III. Potem odwiedził Wiedeń, gdzie spotkał kanclerza Metternicha. Po Wiedniu były Włochy a później ponownie państwa niemieckie: Badenia, Wirtembergia i Hessen-Darmstadt.
W kwietniu 1841 roku poślubił piętnastoletnią księżniczkę Marię von Hessen-Darmstadt, która po przejściu na prawosławie przyjęła imię Marii Aleksandrowy. Pierwsze lata małżeństwa były szczęśliwe. Później Aleksander coraz częściej znajdował pocieszenie w ramionach innych kobiet. Jedną z nich była Katarzyna Dołgoruka, córka księcia Michaiła Dołgorukiego i Wiery Wiszniewskiej. Katarzyna w chwili poznania miała 17 a Aleksander 46 lat. Romans wówczas już cara z Katarzyną stał się publiczną tajemnicą.
Reforma uwłaszczeniowaPo wojnie krymskiej Aleksander II zdecydował się na wprowadzenie szerokich reform społecznych i gospodarczych. Najważniejszą z nich była reforma uwłaszczeniowa na wsi, jaka po wieloletnich przygotowaniach weszła w życie, przez wydanie w lutym 1861 carskiego manifestu o reformie wraz z towarzyszącymi mu ustawami. Zgodnie z nimi właściciele ziemscy nie mieli już prawa dysponować chłopami, karać ich, czy przesiedlać. Chłopi zaś mogli nabywać ziemię na własność i otrzymywali nadziały gruntowe za część nominalnej ich wartości i na wieloletnie raty.
Praktycznie pełna realizacja reformy agrarnej trwała kilkanaście lat, była korzystna dla państwa i właścicieli ziemskich, którzy otrzymali pieniądze. Chłopi otrzymali ziemię, ale obciążeni zostali poza opłatami podatkowymi także długoletnimi, wysoko oprocentowanymi, spłatami wykupowymi. Kręgi rewolucyjno-demokratyczne i liberalne w Rosji krytykowały tę reformę za jej połowiczność i przerzucenie kosztów na wieś; w różnych guberniach dochodziło do wystąpień chłopskich. Spotkały się one z ostrymi represjami, aresztowaniami, sądami i zsyłkami na katorgę.
Polityka Aleksandra II wobec Polaków początkowo była łagodniejsza od polityki, którą uprawiał jego ojciec (Mikołaj I). W kwietniu 1856 Aleksander zniósł w Królestwie i na Litwie stan wojenny. W maju tego roku ogłosił amnestię (obwarowaną wieloma warunkami) dla popowstaniowej emigracji polskiej z roku 1831, a we wrześniu ułaskawił znaczną część zesłańców na Sybir. Jednak Polacy, jak wyraził się w czasie swojej pierwszej wizyty w Warszawie w maju 1856, mieli wyzbyć się wszelkich marzeń o reformach politycznych.
Powstanie stycznioweW styczniu 1863 w Królestwie Polskim wybuchło powstanie niepodległościowe Polaków. Stłumione zostało pod koniec 1863, ale pojedyncze wystąpienia powstańców trwały do jesieni 1864. Jeszcze w trakcie insurekcji, 2 marca 1864, Aleksander II wydał dekret o przeprowadzeniu w królestwie reformy uwłaszczeniowej.
Reformy sądownictwa, szkolnictwa i ziemstwaRównocześnie, równolegle z reformą agrarną, w latach sześćdziesiątych XIX wieku wprowadzone zostały w Rosji reformy w sądownictwie cywilnym i wojskowym, wojskowości, szkolnictwie wszystkich typów, finansach państwowych. Duże znaczenie miało wprowadzenie organów samorządowych w guberniach i powiatach w postaci tzw. urzędów ziemskich (1864). Miały zajmować się one podniesieniem poziomu technicznego rolnictwa, rozwojem oświaty, opieki społecznej, szpitalnictwa, miejscowego handlu i przemysłu oraz budownictwem lokalnych dróg i mostów. W 1870 wprowadzono też samorządne dumy miejskie. W 1863 wprowadzono ograniczoną autonomię uniwersytetów, a rok później przeprowadzono gruntowną reformę sądową. Oskarżeni uzyskali prawo do obrony, zaczęli w Rosji działać adwokaci i sędziowie przysięgli. Sędziowie stali się niezawiśli i nieusuwalni, a procesy były odtąd jawne. Wobec skazanych nie praktykowano już kar cielesnych (poza zesłanymi na katorgę). W 1874 weszła w życie przygotowana przez generała Dmitrija Milutina reforma wojskowa. Jednakowym obowiązkiem służby wojskowej objęto wszystkich poddanych cesarstwa, bez względu na stan. Czas trwania służby skrócono do 6 lat (wcześniej trwała kilkanaście, nawet do 25). Osobom z wyższym wykształceniem czas ten jeszcze bardziej skracano.
Polityka zagranicznaW swej polityce zagranicznej dyplomacja rosyjska przez 15 lat zabiegała o zniesienie restrykcji w rejonie Morza Czarnego, jakie nakładał traktat paryski po wojnie krymskiej. W tym celu Rosja starała się o poparcie Francji, Austrii i Prus. Lecz Francja obyła się bez pomocy w swej krótkiej wojnie z Austrią o zjednoczenie Włoch w 1860, zaś Austria i Rosja miały rozbieżne interesy na Bałkanach. Jedynie Prusy wsparły roszczenia Rosji, a to za cenę jej neutralności w wojnie prusko-francuskiej w 1870. Doszło wówczas do konferencji mocarstw europejskich w Londynie, na której Rosja odzyskała możliwość posiadania floty wojennej i budowy umocnień na wybrzeżach Morza Czarnego. W latach 1872-1873 Aleksander II włączył się w budowę porozumienia z Rzeszą Niemiecką i Austro-Węgrami, co zaowocowało utworzeniem Sojuszu Trzech Cesarzy.
Podboje i zagospodarowanie AzjiPrzez całą drugą połowę XIX wieku Rosja prowadziła intensywną eksplorację terytoriów w Azji i na Dalekim Wschodzie. W wyniku pertraktacji z Chinami w 1858, do Rosji przyłączony został Kraj Nadamurski, położony na północ od rzeki Amur, oraz Kraj Ussuryjski, gdzie Rosjanie założyli kilka nowych miast, w tym Chabarowsk i wielki niezamarzający port Władywostok nad Morzem Japońskim. Od 1853 Rosja zaanektowała również północną część wyspy Sachalin, zaś w 1875 jego część południową, w zamian za szereg wysp Archipelagu Kurylskiego, przekazanych Japonii. Natomiast w 1867 sprzedała Stanom Zjednoczonym półwysep Alaskę (za 7,2 mln dolarów).
Równocześnie w latach 1868-1887 cesarstwo rosyjskie dokonało sukcesywnych podbojów Chanatów Chiwy, Buchary, Samarkandy i Taszkentu w Azji Środkowej. Zamieszkane one były przez plemiona Kirgizów, Kazachów, Uzbeków, Tadżyków i inne, częściowo prowadzące koczowniczy tryb życia i funkcjonujące w zacofanych strukturach feudalno-patriarchalnych.
Polityka bałkańskaBezpośrednio po wojnie krymskiej Rosja nie angażowała się w większym stopniu w sprawy bałkańskie, by nie narazić się mocarstwom zachodnim. Jednakże ruchy narodowowyzwoleńcze na Półwyspie Bałkańskim narastały nieustannie, wymuszając na Rosji politykę aktywnego ich wspierania. W 1875 wybuchły powstania w Bośni i Bułgarii, a rok później Serbia i Czarnogóra wypowiedziały wojnę Turcji. Wojska tureckie bezwzględnie rozprawiły się z powstańcami bułgarskimi i rozbiły siły serbskie, mimo ich wsparcia przez tysiące ochotników z Rosji i całej Europy. Wówczas, po wcześniejszym zapewnieniu neutralności Austrio-Węgier i Niemiec, do wojny przystąpiła także Rosja. Wojna rosyjsko-turecka trwała od 24 kwietnia 1877 do 31 stycznia 1878.
Mimo problemów, związanych z niedokończoną reorganizacją swych sił zbrojnych i trudnościami w zaopatrzeniu oraz twardego oporu tureckiego, w styczniu 1878 Rosjanie ponownie, jak w 1829, podeszli w pobliże Stambułu. Znów mogli go zdobyć, czego nie uczynili ze względu na stanowisko mocarstw zachodnich, ciągle opowiadających się za utrzymaniem imperium tureckiego, a przeciwko hegemonii Rosji we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Gdy więc w lutym 1878 zawarty został traktat pokojowy rosyjsko-turecki w San Stefano pod Stambułem, mocarstwa zachodnie zażądały jego rewizji. Dokonano jej po kilku miesiącach na kongresie berlińskim z udziałem Wielkiej Brytanii, Francji, Austro-Węgier, Niemiec, Rosji i Turcji. Ograniczono na nim wielkość Bułgarii, która nadal miała być uzależniona od Turcji, zmniejszono też terytorium Serbii i Czarnogóry, jednak przyznając im i Rumunii pełną niepodległość. Rosja odzyskała południową Besarabię, Bośnia dostała się pod administrację Austrii, zaś Turcja utrzymała jeszcze Macedonię i Albanię.
Zwalczanie terroru antypaństwowegoZwycięska wojna rosyjsko-turecka nie wpłynęła na osłabienie demokratycznych i socjalistycznych ruchów opozycyjnych w Rosji. Były one wszakże skutecznie i bezwzględnie zwalczane, głównie przez tajną policję i żandarmerię. Niektóre z bardziej radykalnych organizacji zmieniły więc swą taktykę działania i w odpowiedzi na terror policyjny zaczęły stosować terror antypaństwowy. Dotyczyło to m.in. organizacji Narodnaja Wola, której komitet wykonawczy podjął decyzję o zabiciu cara. Łącznie na cara zorganizowano siedem zamachów, w tym pierwszy w 1866 roku. Z sześciu prób odebrania mu życia władca wyszedł bez szwanku (zarówno na skutek zbiegów okoliczności, jak i nieudolności sprawców).
Odpowiedzią cara na nasilające się ataki i zamachy były nie tylko represje kierowane wprost przeciwko wszelkim ruchom terrorystycznym. Aleksander powołał na stanowisko premiera Michaiła Loris-Melikowa. Loris Melikow proponował połączenie zasad silnej władzy z zasadami liberalizmu. Za sprawę najważniejszą uznał skoncentrowanie władzy administracyjnej w rękach jednego człowieka. Złagodził nieco represje, ograniczył cenzurę, usunął znienawidzonego ministra oświaty Dymitra Tołstoja. Nie zaniechał jednak polowania na nihilistów, ani walki z terroryzmem. Groźba ponownego zamachu na cara stawała się w związku z tym znowu bardzo realna.
Śmierć13 marca 1881 Aleksander II zginął w zamachu bombowym dokonanym przez działacza organizacji Narodnaja Wola, Polaka – Ignacego Hryniewieckiego. Śmierć cesarza przekreśliła plany wprowadzenia ważnej reformy społeczno-ustrojowej, ograniczającej samodzierżawie. Wywołała skrajne reakcje zarówno w Rosji jak i na świecie. Jedni wyrażali oburzenie i przerażenie na myśl o zamachowcach, inni cieszyli się, że Opatrzność uratowała Rosję od terroru i innych jeszcze większych nieszczęść. Tron po Aleksandrze II przejął jego syn Aleksander (1881-1894), który powrócił do polityki despotyzmu, cofając wszystkie reformy demokratyczne ojca.
W miejscu zamachu wybudowano Sobór Zbawiciela na Krwi lub inaczej Sobór Zmartwychwstania Pańskiego w stylu staroruskim, ściśle nawiązującym do cerkwi Wasyla Błogosławionego w Moskwie. Ta pełna mozaik świątynia została ocalona przed planowanym wyburzeniem przez wybuch wojny niemiecko-radzieckiej w 1941.
PotomstwoAleksander II i Maria mieli ośmioro dzieci:
- Aleksandrę Aleksandrowną (1842-1849),
- Mikołaja (1843-1865),
- Aleksandra III (1845-1894),
- Włodzimierza Aleksandrowicza (1847-1909), męża Marii, księżniczki Mecklenburg-Schwerin,
- Aleksego Aleksandrowicza (1850-1908), męża Aleksandry, hrabiny Żukowskiej,
- Marię Aleksandrowną (1853-1920), żonę Alfreda, księcia Edynburga,
- Sergiusza Aleksandrowicza (1857-1905), męża Elżbiety, księżniczki Hesji,
- Pawła Aleksandrowicza (1860-1919), męża najpierw Aleksandry, księżniczki Grecji, a potem Olgi Walerianownej Paley.
Ze związku z Katarzyną Dołgoruką miał car czworo dzieci, którym nadano nazwisko Juriewski:
- Georgija Aleksandrowicza (1872-1913)
- Olgę Aleksandrowną (1874-1925)
- Borysa Aleksandrowicza (1876-1876)
- Katarzynę Aleksandrowną (1878-1959)
***
Źródło informacji: wikipedia.org, regiment.ru
Brak miejsc
07.12.1769 | Орден Святого Георгия
26.03.1819 | Dzimtbūšanas atcelšana Vidzemē
Pateicoties itāļu grāfa Pauluči veiksmīgajai darbībai Rīgas, vēlāk Baltijas gubernatora amatā Napoleona uzbrukuma laikā un pēc tā, cars Aleksandrs I ņēma vērā viņa ieteikumus valsts pārvaldē. Viena no šādām reformām bija dzimtbūšanas atcelšana, kas Baltijas guberņās notika divas paaudzes (40 gadus) ātrāk, kā citās Krievijas okupētajās teritorijās.
04.09.1821 | Aleksandrs I pasludināja Amerikas daļu no Aļaskas līdz Oregonai par Krievijas ietekmes zonu un liedza Aļaskas teritoriālos ūdeņus citu valstu kuģošanai
29.11.1830 | W nocy młodzi słuchacze Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie pod wodzą porucznika Piotra Wysockiego wraz z cywilnymi spiskowcami rozpoczęli powstanie listopadowe
Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830-1831 – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, które wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, a zakończyło się 21 października 1831 roku. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część ziem zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń).
17.02.1831 | Bitwa pod Dobrem
Bitwa pod Dobrem miała miejsce 17 lutego 1831 roku. Była to zwycięska bitwa wojsk polskich dowodzonych przez generała Jana Skrzyneckiego nad wojskami rosyjskimi pod dowództwem gen. Rosena. Stoczona została pod Dobrem. Skrzynecki umiejętnie tę walkę rozreklamował, przemilczając błędy oraz nie tak znów wielkie zwycięstwo, w które na ogół wierzono.
16.03.1839 | Ziņas par pirmo no cukurbietēm ražojošo cukura fabriku Kurzemē, Zūrās
16.10.1853 | Imperium osmańskie wypowiedziało wojnę Rosji; początek wojny krymskiej
30.11.1853 | Wojna krymska: flota rosyjska zniszczyła flotę turecką w bitwie pod Synopą
Bitwa pod Synopą – starcie zbrojne, które miało miejsce 30 listopada 1853 na redzie Synopy w Anatolii pomiędzy flotą rosyjską a osmańską podczas wojny krymskiej, zakończone zwycięstwem rosyjskim.
28.03.1854 | Turpinās Krimas karš. Osmaņu impērijas pusē karā iesaistās Anglija un Francija
Krimas karu pret Osmaņu impēriju Krievija iesāka 1853. gada oktobrī. Kara iesākšanas iegansts Krievija bija "ortodoksālo kristiešu aizsardzība". Karš ilga trīs gadus, līdz 1856. gada februārim. Kara rezultātā Krievija ieguva Krimas pussalu, bet zaudēja savus iepriekšējos sabiedrotos- kopš 1815. gada Vīnes kongresa laikiem- Franciju, Lielbritāniju, Sardīniju.
09.04.1854 | Lord Cardigan led the ill fated 'Charge of the Light Brigade' during Battle of Balaclava
02.03.1855 | Aleksander II Romanow został carem Rosji.
25.04.1855 | Krimas karš. Atbildot uz Krievijas iebrukumu Krimā, britu kuģi bloķē pieeju Rīgas ostai, sagūsta un aizved 6 Rīgas tirdzniecības kuģus
Atbildot uz Krievijas iebrukumu Krimā, britu spēki sabombardēja vairākus namus Ventspilī un Rīgā. Tas esot kļuvis par vienu no iemesliem Rīgas nocietinājumu nojaukšanai, jo bija pierādīts, ka tie tāpat vairs nekalpoja Rīgas aizsardzībai
27.05.1856 | Krievijas imperators Aleksandrs II apmeklē Rīgu
07.02.1857 | Krievijas imperators Aleksandrs II izdeva rīkojumu par plašu dzelzceļa līniju būves programmu Krievijā
Vienu no posmiem paredzēja dzelzceļa izbūvi no Orlas uz Daugavpili un tālāk caur Rīgu uz Liepāju
11.04.1857 | Krievijas cars Aleksandrs II apstiprina Krievijas ģērboni - divgalvaino ērgli
04.02.1858 | Apstiprināti Rīgas - Dinaburgas (Daugavpils) dzelzceļa akciju sabiedrības statūti
Rīgas – Dinaburgas dzelzceļš sabiedriskai lietošanai tika atklāts 1861. gada 21. septembrī (12. pēc vecā stila), kad plkst. 14.00 vienlaicīgi no Rīgas un Daugavpils (Dinaburgas) ceļā devās pirmie vilcieni.
08.05.1858 | Uzsāk Rīgas-Daugavpils dzelzceļa izbūves darbus
03.03.1861 | Dzimtbūšanas atcelšana Krievijā (arī Latgalē) privātmuižu zemēs
Vidzemē un Kurzemē dzimtbūšana bija atcelta 45 gadus ātrāk
28.05.1861 | Krievijas imperators Aleksandrs II apstiprina nolikumu par Rīgas Politehnisko augstskolu- LU, LLU, RSU un RTU priekšteci
21.09.1861 | Tiek atklāta dzelzceļa līnija Rīga - Daugavpils
15.12.1862 | Otwarto Kolej Warszawsko-Petersburską
Kolej Warszawsko-Petersburska (Петербурго-Варшавская железная дорога, Petierburgo-Warszawskaja żeleznaja doroga) – historyczna linia kolejowa łącząca Warszawę z Petersburgiem w Rosji. Była to druga linia kolejowa na ziemiach ówczesnego Królestwa Polskiego, otwarta w 1862.
22.01.1863 | Wybuch Powstania styczniowego w Królestwie Polskim
Powstanie styczniowe – polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, ogłoszone manifestem 22 stycznia 1863 wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy, spowodowane narastającym rosyjskim terrorem wobec polskiego biernego oporu. Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie, trwało do jesieni 1864. Zasięgiem objęło tylko ziemie zaboru rosyjskiego: Królestwo Polskie oraz ziemie zabrane.
13.05.1863 | 1863. gada Janvāra Latgales sacelšanās. Uzbrukums krievu spēkiem pie Krāslavas
01.07.1863 | Powstanie styczniowe: między Małkinią a Czyżewem dróżnik kolejowy dokonał sabotażu poprzez rozkręcenie szyn doprowadzając do katastrofy rosyjskiego pociągu, w której zginęło 20 oficerów i 600 żołnierzy
08.08.1863 | Powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Żyrzynem
Bitwa pod Żyrzynem – zwycięska dla powstańców polskich bitwa stoczona w dniu 8 sierpnia 1863 w trakcie powstania styczniowego.
17.10.1863 | Romuald Traugutt został dyktatorem powstania styczniowego
02.03.1864 | Car Aleksander II wydał dekret o uwłaszczeniu chłopów w Królestwie Kongresowym.
23.11.1864 | Tiek dibināta Ainažu jūrskola
Ainažu jūrskola bija pirmā jaunā tipa (Valdemāra) jūrskola Latvijas teritorijā. Dibināta 1864. gada 23. novembrī pēc Krišjāņa Valdemāra iniciatīvas. Tās izveide veicināja ne tikai turīgas latviešu jūrniecības rašanos, bet attīstīja Latvijas piekrastes reģionus daudz plašākā nozīmē- sākot no kokapstrādes, kuģubūves, apgādes un beidzot ar tirdzniecību un jaunu ekonomisko un zinātnisko ideju ieviešanu
27.09.1866 | Dzimtbūšanas atcelšana Krievijas Impērijā. Tiek atbrīvoti arī kroņa muižu zemnieki Krievijā (un Latgalē)
30.03.1867 | Rosja sprzedała Stanom Zjednoczonym Alaskę za 7,2 mln dolarów
30.05.1876 | Олександр ІІ підписав Емський указ з придушення української мови та культури
11.08.1877 | "Maikapar" tobacco company was established in Riga
17.02.1880 | Piektais atentāts pret Krievijas imperatoru Aleksandru II
Atentāta rezultātā bojā gāja 11, bet ievainoti tika 56 Ziemas pilī esošie cilvēki (pārsvarā apsardzes kareivji). Pats imperators necieta. Atentātu sagatavoja organizācijas Narodnaja Voļa aktīvists Stepans Halturins, kurš spridzināšanai bija sanesis vairāk kā 30 kg dinamīta. Atentāta rīkotājam izdevās izbēgt, taču pēc 2 gadiem viņu noķēra Odesā pēc atentāta prokuroram Streļņikovam. Prokuroru nogalināja, taču tika aizturēti arī abi slepkavas, kas pēc tam tika tiesāti un pakārti.
25.12.1881 | Podczas trwającej w kościele św. Krzyża mszy świątecznej wybuchła panika spowodowana fałszywym alarmem pożarowym, w wyniku której zostało zadeptanych 20 osób. Plotka o wywołaniu alarmu przez przyłapanego na kradzieży kieszonkowej Żyda doprowadziła do pogromu, w którym zginęły 2 osoby, 24 zostały ranne, a około 10 tys. Żydów poniosło znaczne straty finansowe
Pogrom warszawski – antyżydowskie zamieszki, które wybuchły w Warszawie w Boże Narodzenie 1881 roku.