Borys Jelcyn
- Data urodzenia:
- 01.02.1931
- Data śmierci:
- 23.04.2007
- Data pogrzebu :
- 25.04.2007
- Inne nazwiska/pseudonimy:
- Boris Nikolajewitsch Jelzin, Boris Yeltsin, Boriss Jeļcins, Boris Nikolayevich Yeltsin, Борис Николаевич Ельцин, Борис Ельцин, Бори́с Никола́евич Е́льцин, Boris Eltsine, Борис Николаев
- Kategorie:
- , członek KC KPZR, członek parlamentu, członek rządu, komunista, prezydent
- Narodowość:
- rosyjska
- Cmentarz:
- Moskwa, Cmentarz Nowodziewiczy
Boris Nikołajewicz Jelcyn (ros. Борис Николаевич Ельцин; ur. 1 lutego 1931 w Butce, zm. 23 kwietnia 2007 w Moskwie), znany w Polsce jako Borys Jelcyn – od 6 lipca do grudnia 1991 Premier Rosyjskiej FSRR a od grudnia 1991 do 15 maja 1992 Premier Federacji Rosyjskiej, od 29 maja 1990 do 10 lipca 1991 Przewodniczący Rady Najwyższej Rosji. Pierwszy w historii tego kraju prezydent (od 10 lipca 1991 Prezydent Rosyjskiej FSRR, od 25 grudnia 1991 Prezydent Federacji Rosyjskiej).
Działalność w KPZR
W latach 1961-1990 Borys Jelcyn był członkiem KPZR, a od 1977 I sekretarzem Komitetu Obwodowego KPZR w Swierdłowsku (obecnie Jekaterynburg) – w pierwszym roku tej kadencji zburzono były dom inżyniera Nikołaja Ipatiewa, miejsce kaźni byłego cara Mikołaja II, jego rodziny i służby.
Od 1985 r. Jelcyn był I sekretarzem Komitetu Miejskiego w Moskwie. W 1987 po krytyce połowiczności reform przeprowadzanych przez szefa partii Michaiła Gorbaczowa został usunięty z tego stanowiska, ale jednocześnie zdobył popularność w reformatorskim skrzydle partii, wśród liberalnej inteligencji i rozczarowanych Gorbaczowem robotników. 29 maja 1990 został wybrany na przewodniczącego Rady Najwyższej RSFSR pokonując ówczesnego premiera Rosji Aleksandra Własowa, którego kandydaturę poparł Michaił Gorbaczow.
Prezydent Rosji
Stanął do wyborów 12 czerwca 1991 na urząd prezydenta RSFSR (Rosyjskiej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Radzieckiej) i wygrał je. Wkrótce po objęciu tego urzędu miał miejsce nieudany pucz (19-21 sierpnia 1991) skierowany przeciwko Gorbaczowowi. Jelcyn był głównym organizatorem i symbolem zwycięskiego oporu przeciwko puczystom, co pozwoliło mu szybko skupić pełnię władzy w swoich rękach i zmarginalizować Gorbaczowa. 8 grudnia 1991 w Puszczy Białowieskiej zawarł z prezydentami Ukrainy i Białorusi porozumienie o rozwiązaniu ZSRR. Jelcyn został prezydentem niepodległej Federacji Rosyjskiej. 21 września 1993 - 4 października 1993 nastąpiła próba pozbawienia Borysa Jelcyna władzy prezydenckiej przez Radę Najwyższą która w odpowiedzi na decyzję Jelcyna o jej rozwiązaniu uchwaliła pozbawienie go urzędu prezydenta i powierzyła tymczasowo ten urząd wiceprezydentowi Aleksandrowi Ruckojowi co spowodowało Kryzys konstytucyjny w Rosji (1993). Ruckoj nie uzyskał realnej władzy ani uznania międzynarodowego jako Prezydent Rosji a protest parlamentu został stłumiony przy użyciu wojska. 1996 r. wybrany na prezydenta po raz drugi (rywalizował o to stanowisko z Giennadijem Ziuganowem, wygrał w drugiej turze przewagą 53,8% do 40,3% głosów). W piątek 31 grudnia 1999 Jelcyn zrzekł się funkcji prezydenta. Pełniącym obowiązki prezydenta do czasu rozpisania wyborów został wtedy Władimir Władimirowicz Putin.
Śmierć i pogrzeb
Zmarł w poniedziałek 23 kwietnia 2007 w Moskwie ok. godz. 15.45 czasu moskiewskiego (13.45 czasu warszawskiego) z powodu postępującej niewydolności sercowo-naczyniowej. Pogrzeb Borysa Jelcyna odbył się w środę 25 kwietnia 2007 (dzień ten został ogłoszony w Rosji dniem żałoby narodowej) na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie obok grobów iluzjonisty Igora Kio i aktora Jewgienija Urbanskiego, naprzeciwko słynnej baleriny Galiny Ułanowej. Jelcyn został pochowany z honorami należnymi głowie państwa i zwierzchnikowi sił zbrojnych. Hołd oddał mu ówczesny prezydent Rosji Władimir Putin. Trumnę z ciałem Jelcyna przewieziono z Soboru Chrystusa Zbawiciela, gdzie odbyła się ceremonia żałobna, na cmentarz na lawecie armatniej podczepionej do transportera opancerzonego. Do grobu złożono ją przy dźwiękach hymnu Rosji. Oddano honorową salwę armatnią. Wśród kilkuset uczestników pogrzebu były osobistości z zagranicy, m.in. były prezydent Polski Lech Wałęsa, prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenka, premier Ukrainy Wiktor Janukowycz, a także eksprezydenci USA – Bill Clinton i George Bush senior, jak również osobistości ze świata kultury, na przykład światowej sławy rosyjska piosenkarka Ałła Pugaczowa, wieloletnia przyjaciółka prezydenta.
Kontrowersje
Borys Jelcyn znany był z nadużywania alkoholu; m.in. zasnął w samolocie i nie wyszedł po wylądowaniu podczas oficjalnej wizyty w Irlandii.
Źródło informacji: wikipedia.org, news.lv
| Nazwa miejsca | Aktywne od: | Aktywne do: | Zdjęcia | Język | |
|---|---|---|---|---|---|
 | Bocharov Ruchey - is the summer residence of the President of Russia | en, ru | |||
 | The residence of the president of the Russian Federation - Dolgiye Borody | en, lv, ru |
15.11.1982 | Ilggadīgā PSRS Kompartijas vadītāja L. Brežņeva bēres
14.11.1986 | Ограбление универмага «Молодёжный» - крупнейшее в истории СССР нападение на инкассаторов
01.07.1988 | На XIX партконференции Е. Лигачев сказал Б. Ельцину историческую фразу: «Борис, ты не прав!».
07.06.1989 | Создана Межрегиональная депутатская группа народных депутатов СССР
04.11.1989 | W Berlinie Wschodnim doszło do największej w historii NRD antyrządowej demonstracji z udziałem 500-700 tys. osób
09.11.1989 | Jesień Ludów: rozpoczęło się burzenie Muru Berlińskiego
03.12.1989 | "Aukstā kara" beigas
11.03.1990 | Lietuva paskelbė atkurianti visišką valstybės suverenitetą
1990 m. kovo 11 d. Lietuva paskelbė atkurianti visišką valstybės suverenitetą.
13.04.1990 | Podczas wizyty prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego w Moskwie, prezydent Michaił Gorbaczow przekazał pochodzące z radzieckich archiwów dokumenty dotyczące zbrodni katyńskiej, po raz pierwszy oficjalnie przyznając, że zbrodni dokonało NKWD
13.01.1991 | W wyniku ataku armii radzieckiej na Litwinów oblegających wieżę telewizyjną w Wilnie zginęło 14 osób, a 400 zostało rannych
13.01.1991 | Notiek LTF Domes izsludinātā Vislatvijas tautas manifestācija Daugavmalā
Latvijas Tautas Frontes Dome izsludina Vislatvijas tautas manifestāciju, lai 13. janvārī atbalstītu likumīgi (gan vēl pēc okupācijas laika likumiem) ievēlēto valdību, kā arī pieņēma lēmumu apsargāt stratēģiski svarīgākos objektus.
11.02.1991 | Iceland - the first country recognised Lithuania's independence
12.06.1991 | Borys Jelcyn wygrał wybory prezydenckie w Rosji
Wybory prezydenckie w Rosji w 1991 roku odbyły się 12 czerwca 1991 roku. Były to pierwsze wybory prezydenckie w Rosji. Wybory wygrał Borys Jelcyn który tym samym został prezydentem istniejącej wtedy jeszcze RFSRR.
10.07.1991 | Borys Jelcyn rozpoczął urzędowanie jako pierwszy prezydent Rosji
19.08.1991 | Prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow został obalony w wyniku puczu wojskowego (tzw. puczu Janajewa)
Pucz moskiewski, Pucz sierpniowy lub Pucz Janajewa to nieudana próba przejęcia władzy w ZSRR przez "twardogłowych" liderów KPZR w sierpniu 1991.
20.08.1991 | Estonia ogłosiła niepodległość (od ZSRR)
21.08.1991 | Łotwa ogłosiła niepodległość (od ZSRR)
06.09.1991 | Rada Państwa ZSRR uznała niepodległość Litwy, Łotwy i Estonii
06.09.1991 | Day of Restoration of Independence of the Chechen State
06.11.1991 | Ar Borisa Jeļcina Dekrētu Krievijā tiek aizliegta kompartija
08.12.1991 | Prezydenci Rosji Borys Jelcyn, Białorusi Stanisłau Szuszkiewicz i Ukrainy Łeonid Krawczuk podpisali Układ białowieski rozwiązujący ZSRR i powołujący Wspólnotę Niepodległych Państw
Układ białowieski − nazwa nadawana porozumieniu o utworzeniu Wspólnoty Niepodległych Państw zawartemu przez prezydentów Rosji, Białorusi i Ukrainy 8 grudnia 1991 roku na spotkaniu w Wiskulach w Puszczy Białowieskiej oraz w pobliskim Brześciu nad Bugiem.
12.12.1991 | Krievija denonsēja 1922. gada līgumu par PSRS izveidi
21.12.1991 | Powstała Wspólnota Niepodległych Państw
Wspólnota Niepodległych Państw (ros. Содружество Независимых Государств, СНГ - Sodrużestwo Nezawisimych Gosudarstw, SNG; ang. Commonwealth of Independent States, CIS) – regionalne ugrupowanie integracyjne utworzone na mocy układu białowieskiego z 8 grudnia 1991 roku. Zrzesza większość byłych republik Związku Radzieckiego. Zajmuje się m.in. współpracą polityczną, gospodarczą i problemami bezpieczeństwa międzynarodowego.
25.12.1991 | Michaił Gorbaczow ustąpił ze stanowiska prezydenta ZSRR
26.12.1991 | Oficjalnie przestał istnieć Związek Radziecki
10.06.1992 | Юрий Щекочихин. "Страх"
10 июня 1992 года в «Литературной газете» была опубликована статья журналиста Юрия Щекочихина "Страх". Название статьи объясняется страхом многих источников информации разговаривать с журналистом. «Этим расследованием, которое заняло у меня последние несколько месяцев, — пишет Щекочихин в лиде, — я обращаюсь прежде всего к Борису Николаевичу Ельцину, своему бывшему коллеге по межрегиональной депутатской группе и человеку, за президентство которого в России и я отдал свой голос».
21.09.1993 | Kryzys konstytucyjny w Rosji: prezydent Borys Jelcyn rozwiązał Radę Najwyższą, a ta w odwecie podjęła próbę odwołania go ze stanowiska
Kryzys konstytucyjny w Rosji 1993 (niekiedy przez zwolenników parlamentu określana mianem drugiej rewolucji październikowej) – napięcie polityczne w Federacji Rosyjskiej pomiędzy prezydentem a parlamentem, wynikające ze sporu o kształt ustrojowy państwa.
03.10.1993 | «Расстрел Белого дома» В Москве
05.10.1993 | Расстрельное «Письмо сорока двух»
26.02.1994 | Prezydent Borys Jelcyn ułaskawił swoich politycznych przeciwników aresztowanych po kryzysie konstytucyjnym w październiku 1993.
30.04.1994 | Tiek noslēgts "LR un KF līgums par KF Bruņoto spēku pilnīgas izvešanas no LR teritorijas nosacījumiem..."
Latvijas Republikas un Krievijas Federācijas līgums par Krievijas Federācijas Bruņoto spēku pilnīgas izvešanas no Latvijas Republikas teritorijas nosacījumiem, termiņiem un kārtību un to tiesisko stāvokli izvešanas laikā
05.12.1994 | Podpisano Memorandum Budapeszteńskie
Memorandum budapeszteńskie (Memorandum Budapeszteńskie o Gwarancjach Bezpieczeństwa) – porozumienie międzynarodowe niemające statusu traktatu podpisane w grudniu 1994 roku w Budapeszcie, na mocy którego Stany Zjednoczone, Rosja i Wielka Brytania zobowiązały się do respektowania suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy, oraz powstrzymania się od wszelkich gróźb użycia siły przeciwko jej niepodległości i integralności terytorialnej, a Ukraina zobowiązała się do przekazania strategicznej broni nuklearnej Rosji i przystąpienia do układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
11.12.1994 | Rozpoczęła się I wojna czeczeńska
I wojna w Czeczenii – konflikt zbrojny pomiędzy separatystami czeczeńskimi usiłującymi utworzyć niepodległe państwo czeczeńskie i rosyjskimi wojskami federalnymi, datowany na okres od 11 grudnia 1994 roku do 31 sierpnia 1996 roku. Konflikt objął swym zasięgiem głównie Czeczenię, w niewielkim stopniu: kraj stawropolski, Osetię Północną, Inguszetię i Dagestan.
01.03.1995 | The assassination Vladislav Listyev
16.04.1996 | Бой у Ярыш-Марды
В середине апреля 1996-го в Шатойском районе Чечни, под Ярыш-Марды была разгромлена колонна 245-го мотострелкового полка. Было там почти 90 трупов и более 50 раненых. А из 27 единиц бронетехники боевики сожгли 24.
03.07.1996 | Borys Jelcyn wygrał po raz drugi wybory prezydenckie w Rosji
31.03.1997 | Договор о дружбе между Россией и Украиной
01.04.1997 | Krievijā izdots dekrēts, ka valsts amatpersonām jāizmanto Krievijā ražotās automašīnas
12.08.1998 | Редакция газеты "Юридический Петербург сегодня" опубликовала статью про Владимира Путина
08.10.1998 | Дело Mabetex
24.03.1999 | Początek nalotów NATO na cele w Jugosławii w celu ochrony albańskiej ludności Kosowa (operacja „Allied Force”)
Operacja Allied Force – przeprowadzona przez siły Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO) między 24 marca i 20 czerwca 1999 roku operacja lotnicza w Federalnej Republice Jugosławii, mająca doprowadzić do zakończenia czystek etnicznych na terenie Kosowa i przywrócenia wieloetnicznego charakteru tej prowincji oraz wymuszenia procesu demokratyzacji w Jugosławii.
28.03.1999 | Попытка обстрела посольства США в Москве
Приметно, что уже на следующий день появился анекдот. Москва. Вокзал. Подходит турист с чемоданом к одному местному и спрашивает: - как попасть в американское посольство? тот грустно с досадой: - лучше целиться надо. Вот, ход событий того дня.
30.09.1999 | Armia rosyjska weszła do Groznego rozpoczynając II wojnę czeczeńską
31.12.1999 | Borys Jelcyn złożył dymisję ze stanowiska prezydenta Rosji. Tymczasowym prezydentem został premier Władimir Putin
26.03.2000 | Vladimirs Putins tiek ievēlēts par Krievijas Federācijas prezidentu
07.05.2000 | Władimir Putin został zaprzysiężony na urząd prezydenta Rosji
23.08.2006 | Latvijā ierodas Krievijas pirmais prezidents Boriss Jeļcins
01.02.2011 | Десталинизации россиского общества Караганова
28.08.2014 | Juris Ciganovs: Divdesmit gadi kopš Krievijas armijas izvešanas
20.11.2016 | Andris Pauls-Pāvuls: Vai Latvija var novērst Trešo pasaules karu?
-
05.04.2018 | Jānis Peters: Kā mēs aizbēgām uz partijas 19. konferenci
01.01.2025 | Der Machtmensch, der immer wieder unterschätzt wurde: Seit 25 Jahren herrscht Wladimir Putin über Russland
Auch nach einem Vierteljahrhundert bleibt Russlands Langzeitherrscher eine rätselhafte Persönlichkeit. Wie ein Besessener hat er seinen Machthunger ausgelebt – aber sein Land steuerte er damit in eine Sackgasse.
